Μπέρλιν, Αιζάια

(Isaiah Berlin, Ρίγα 1909 – Οξφόρδη 1997). Βρετανο-λετονός εβραϊκής καταγωγής φιλόσοφος, διπλωμάτης. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, όπου δίδαξε φιλοσοφία την δεκαετία του ’30 και συμμετείχε στην κίνηση της φιλοσοφίας της καθημερινής γλώσσας, ενώ δημοσίευσε αρκετές εργασίες για την λογική των όρων αντιπραγματισμού, οι οποίες επηρέασαν τους μεταγενέστερούς του. Δημοσίευσε το πρώτο βιβλίο του Καρλ Μαρξ: Η Ζωή και το Περιβάλλον του, το 1939. Κατά την διάρκεια του β΄ παγκόσμιου πολέμου υπηρέτησε ως διπλωμάτης στην Ουάσινγκτον και την Μόσχα, όπου συνάντησε σημαντικούς ρώσους συγγραφείς, μεταξύ των οποίων οι Μπόρις Πάστερνακ και Άννα Αχμάτοβα. Με την επιστροφή του στην Οξφόρδη άρχισε να επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στην ιστορία των ιδεών και ειδικότερα της πολιτικής σκέψης και το 1957 τιμήθηκε από την βασίλισσα με τον τίτλο του ιππότη και παράλληλα ανέλαβε την έδρα της κοινωνικής και πολιτικής θεωρίας, στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Από το 1974 έως το 1978 διετέλεσε πρόεδρος της Βρετανικής Ακαδημίας. Ο Μπέρλιν ανέπτυξε την θεωρία της ύπαρξης δυο ειδών ελευθερίας, της θετικής και αρνητικής ελευθερίας, προσδιορίζοντας με την έννοια της θετικής ελευθερίας την δυνατότητα του πράττειν απρόσκοπτα και με την έννοια της αρνητικής ελευθερίας την προστασία από τις παρεμβάσεις των άλλων, είτε ανθρώπων είτε της κυβέρνησης. Σύμφωνα με τον Μπέρλιν, οι κοινωνικές δομές αντανακλούν τον τρόπο με τον οποίο η κοινωνία προσδιορίζει την ελευθερία και την έμφαση που προσδίδει στην θετική ή αρνητική ελευθερία. Διαπνεόμενος από τις αρχές του φιλελευθερισμού, αντιτάχθηκε έντονα στην αιτιοκρατική θεώρηση της κοινωνίας από την μαρξική σκέψη, ενώ παράλληλα διαφωνούσε με κάθε μορφής απολυταρχισμό και ολοκληρωτισμό, όπως επίσης και με κάθε μελλοντική ουτοπία, πιστεύοντας ότι ο άνθρωπος πρέπει να βιώνει το παρόν και να μην το αμελεί, προσδοκώντας μια μακροπρόθεσμη χίμαιρα. Ανάμεσα στα βιβλία του συγκαταλέγονται τα Οι Ρίζες του Ρομαντισμού (1999), Τέσσερα Δοκίμια για την Ελευθερία (1969), Η Εποχή του Διαφωτισμού: οι Φιλόσοφοι του 18ου Αιώνα (1956) και Τρεις Κριτικοί του Διαφωτισμού: Vico, Hamann, Herder (2000).